Sitrónsiroppur við vanilju

Summar varð til vetur og ein 4 mánaðar lang summarferia frá vælgagnist er av. Tað er uppá tíðina at koma í gongd aftur. Ein røð av nýggjum uppskriftum hava nú bíða so leingi eftir at koma í cyperspace, at eg eri um at gloyma tær.

Tað er okkurt fantastiskt við sitrónum, tær kunnu alt. Tær anga av hugna og sunnudøgum hjá ommu, men eisini av spennandi arabiskum mati, fantastiskum kryddurtum og enskum morgunmatarborðum við lemon curd.

Í eini scenu í Matador, har tey júst hava frætt, at kríggið er av, tosa tey um alt tað tey hava saknað, fólk, bensin og kaffi. Men Laura sigur, at fram um alt annað hevur hon saknað sitrónir mest.

Fyristilla tær, eitt lív uttan sitrónir! Ella vanilju?

Hesin siroppurin kann brúkast til alt møguligt. Afturvið jogurt, skyr, pannukøkum, út í kaffi og sum søt mótvekt í eini salatdressing. Eg havi eisini brúk tað til at smakka ein sós til við.

Daimís lagløka við jarðberum

Hásummar og háárstíð fyri veistlur. Brúdleyp, føðingardagar, ættarstevnur, studentajubileum, you name it. Og Ólavsøkuna, gloym ikki hana. Samfelagið koyrir við niðursettari ferð, uttan har tey bjóða fram dúkar, stakar, serviettar og kjólar. Tey sum enn ikki hava fingið tíð til frisør, kunnu tað sama gloyma tað, allar tíðir eru langt síðani farnar. Matvørahandlarnir eru á tremur við berum og spennandi fruktum og goymslurnar hjá rúsuni eru fullar, giti eg.

Tað er stuttligt at fáa gestir, familju og vinir, sum eru komin heim at ferðast. Og so hini sum hava feriu og góða tíð.

Spíðs- og blomkáls salat

Endiliga vár! Endiliga er tað næstan summar. Fram við grillini og havamøblunum. Nú er summargrønmeti á skránni. Summargrønmeti er ikki bara grøn salat, ruccola, tomatir og agurkir. Tað er eisini spíðskál, blomkál, asparges, ertrar, nýggj epli og mangt annað. Frískt vælangandi summargrønmeti skal ikki krógvast í ov nógvum sósum og sterkum dressingum. Tær eru broysknar og smakka væl akkurát sum tær eru, dressing skal ikki vera meira enn akkurát soleiðis at hon stuðlar undir smakkinum.

Rabarbusúltutoy

Rabarbugarðurin hjá mær er ússaligur. Hann er neyvan ússaligur av sær sjálvum, tað er meira sannlíkt at gartnarin ikki hevur skil á at halda ein frískan rabarbugarð.  3 metrar frá mínum rabarbum, standa rabarburnar hjá grannanum, stoltar, sterkar og stórar og tey siga at tey gera einki við tær, tær vaksa bara. Á hvørjum ári standi eg og klóri mær á hárinum og hugsi um, hví mínar ikki eydnast. Heldigvís hava vit aðrar grannar, sum siga at teirra rabarbur eru forvirraðar.

Yogurtísur við hindber

Hindber og jarðber er nógv meira enn smakkurin, tað er lukturin og kenslan av vár og summar og sól.  Av summarferium, hugna og góðari tíð. 

Eg eri ein heppin eigari av eini ísmaskini. ein ordilig ein, sum fyrstur beinanvegin. Summar maskinur, skulu standa í frystarunum í eitt døgn frammundan tær skulu brúkast. Tað havi eg slett ikki tol til. Mín er stór og tung og kann gera lekran kremutan ís. 

Vit eiga eitt fanstastiskt meiaríð í Føroyum. MBM hevur so nógv góð produktir og tað er virkuliga eingin orsøk til at keypa innfluttar mjólkavørur. Serliga rómi og yogurt skara framúr í konsistensi og dygd. Tað einasta eg havi at fýlast á, er at tann reina yogurtin er dekan og súr. Yogurt kann brúkast til alt møguligt, millum annað ís.

3 dl (6 dl) drenað rein lættiyogurt

300 gram fryst hindber
1,5 dl florsukur

1 tsk vanilju sukur

1 1/2 rómi

100 gram hvít sjokolada

Klæð eitt dørslag við einum tunnum stykki av klæði ella bara við køksrullu. Klæði er betri, tí køksrulla skrædnar so illa tá hon er vát. Stoyt uml. 6 dl av renari lættiyogurt í og lat tað standa og dryppa í nakrar tímar, í minsta lagi 4 tímar, til yogurtin er tjúkk og kremut. Tað ber sjálvsagt til at fara tann skjóta vegin og brúka griska yogurt.  Blanda hindber og sukur og lat tað tiðna eitt sindur. Karva sjokoladuna. Blenda hindberini og rør síðan alt tilfarið saman.

Lat tað koyra  í ísmaskinuni til tað er sum softice og lat ísin frysta lidnan í einum formi. Men tað er ikki absolut neyðugt, tí ísurin er eisini lekkur hálvfrystur. Hevur tú ikki eina ísmaskinu, ber til at koyra tað beint í frystaran og røra regluliga, uml. hvønn hálva til heila tíma, til ísurin er sum softice.

Ísurin riggar afturvið øllum møguligum, tað er bara at lata hugflogið fara í gongd. Vit høvdu mandlusmákakur afturvið.

Vælgagnist.

Groft rugbreyð

Tá tú fyrst byrjar at baka breyð, venst ikki aftur. Einki bakarabreyð kemur síðani uppá knøðini av einum breyðið, tú sjálv hevur rør, kínt og elt, latið gingið og síðan bakað. Lukturin av nýbakaðum breyði kann umvenda tann treiskasta. Minnini um breyðið hjá mammu ella ommu, kunnu fáa vaksin fólk til, um ikki at lippa, so at gloyma seg burtur í barndómsminnum við mjúkum ommum og fevnandi móðurørmum.

Lat okkum sláða tað fast, rugbreyð er sunt, tað smakkar væl og  tað gevur góða mettu.

Tað heldur seg frískt leingi og tað smakkar væl at rista.

Uppskrift til súrdeiggj finnur tú her

1,5 litur av flógvum vatni
1 klíp av geri (5-10 gram)
5 dl súrdeiggj
3 spsk salt
2 spsk honning
7 dl skárnar rugkjarnir
1,5 litur hveitimjøl
1,5 litur rugmjøl

Upploys gerina í vatninum og rør súrdeiggi í. Rør salt og honning í og síðan mjølið. Brúka besta amboðið tú hevur, nevniliga hendurnar, til at røra. Deiggi skal vera rættuliga bleytt.  Her er til 2 stórar rugbreyðsformar, koyr í formarnar beinanvegin. Lat breyðini ganga til deiggi er ájavnt við kantin. Tað er eitt gott hugskot at prika breyðini við einum stokki ella líknandi. (eg brúki trægrillpinnar), áðrenn tað fer í ovnin. Prika heilt niður á botn og rættiliga tætt, soleiðis at dampurin sleppur frá og ikki lyftur skorpuna leysa frá breyðnum. (tað er einki so irriterandi, sum tá skorpan dettur av breyðnum). Deiggi fellur eitt sindur saman, men tað gongur eitt sindur í ovninum.

Baka 65 minuttir við 185 stig hitaluft ella 200 stig uttan hitaluft.. Tak breyðini úr forminum beinanvegin tey eru bakaði. Um tú vilt hava harða skorpu allan vegin runt um, kannst tú koyra breyðið í ovnin aftur eini 5 - 10 minuttir uttan form. Lat breyðini kólna, áðrenn tú skert í tey.

Minst til at lukta til tey og njót tey væl. Vælgagnist.

Súrdeiggj

Rættir menn baka breyð við súrdeiggi. Rættir menn duga eisini at fletta, tjena pengar, smíða, mussa børnini og siga okkurt fornuftigt um politik og mentan. Men heilt rættir menn ganga uppí kvalitet. Teir leggja orku í gera eitt gott breyð frá grundini og røra og kjúkla um súrdeiggi. Teir baka fantastisk vælluktandi breyð, við góðari krummu og broysknari skorpu og servara góðan ost og rullipylsu afturvið.

Tað er bara tað, at  bara vit kvinnur vita av hesum. Bara fáir menn hava fatað, at heimabakað breyð av súrdeiggi er eitt sikkurt skori-trick. Og høvdu fleiri føroyskir menn duga at bakað breyð, hevði trupulleikin við teimum -2.000 so heilt vist verið í minking.

Súrdeiggj krevur tol og ansing, men tað er alt stríðið vert

Hetta súrdeiggi er ein blanding av rug- og hveitimjøli, og kann tí brúkast til bæði ljóst og myrkt breyð. Tað er gjørt av mjøli og vatni, ongum øðrum. Hetta slagið er flótandi og verður ikki fóðra við deiggi, sum tú ert í holt við at baka.

Byrja við at røra 1 dl hveitimjøl, 1 dl rugmjøl og 2 dl av vatni saman. Lat tað standa frammi á køksborðinum í eini krukku ella ílati, sum er dekka við einum klúti ella húsarhaldsfilmi. Tá tað stendur frammi, fært tú betri fylgt við í hvussu tað útviklar seg. Lat tað standa einar 3 - 4 dagar og rør í tí einar 2 - 3 ferðir um dagin. Tú sært at lív er komið í, tá tað byrjar at bobla. Byrja nú at fóðra súrdeiggi við ½ dl. hveiti, ½ dl rug og 1 dl. vatni eina ferð um dagin. Tá súrdeiggi boblar sum á myndini og luktar súrligt er tað klárt at brúka. Tá tú hevur brúkt av tí, fóðrar tú súrdeiggi á sama hátt sum áðrenn.. Goym tað í køliskápinum, um tú hevur nokk, men rør javnan í tí, annars spillist tað. Lat tað standa frammi og vakna tá tú tekur tað úr køliskápinum.

Tá tú bakar riggar tað væl at koyra eitt lítið petti av ger í deiggi, ikki meira enn 5-10 gram, svarandi til eitt klíp av gerpakkanum. Hetta súrdeiggi kann brúkast til alt møguligt breyð, men 2 uppskriftir eru ávegis her vælgagnist.

Blomkálssuppa við rugbreyðsbitum

Í havanum standa 3 treiskar páskaliljur í fullum blóma og sveiggja í vindinum. Vindurin er eisini treiskur, men eg haldi við páskaliljunum. Har knubbast allastaðni í havanum, hann treingir so ræðuliga nógv til eina kerliga hond. Men tað er for kalt og vátt til at eg troysti mær út og eg hugsi at í morgin fari eg út......ella fái mannin at fara út, meðan eg haldi meg til grýturnar.

Henda suppan er gjørd eftir áheitan frá einum fátækum lesandi, sum er langt av landi skotin. Uppskriftin kann koma undir kategoriina skjótt, sera bíligt og nokkso sunt (feittprocentið er nokk í hægra lagið, til at suppan er heilt sunn. Men who cares! Hon smakkar væl og rugbreyðsbitarnir geva góða fyllu, so tú nýtist ikki kjøt.

1 blomkál
2 miðal leykir
olivenolja at steikja í
2 eplir
1½ høsnaboullion (evt. av 4 terningum)
½ tsk timian
1 tsk sukur
1 pk matgerðaróma frá MBM
pipar (úr eini piparkvørn!)

4 - 6 rugbreyðsflísar, ella onkur rest av øðrum breyði (tað kann saktans vera nokkso turt)
2 spsk olivenolja
ein lítlan klump av smør, uml. 1 spsk

Karva leykinarnar og epli og sker blomkál í størri bitar. Steik leykin til hann er glarur. Koyr alt uttan róma í grýtuna og lat tað kóka í 15 minuttir.

Sker skorpuna av breyðnum og sker í bitar. Steik bitarnar í smør og olju á eini pannu við miðal hita, til teir eru sprødir.

Blenda suppuna. Eg brúki ein stavblendara, men tú kannst eisini taka grønmeti burturúr og geva tí ein túr í hvirluni saman við eitt sindur av soðnum. Kóka upp saman við rómanum og smakka til við pipar og salt.

Koyr rugbreyðsbitarnar omaná suppuna í tallerkinum.

Vælgaganisgt

Farsbreyð við grønmeti

Gerandis matur skal vera sunnur, bíligur og skjótur at gera. So vit kunnu verða kløn, hava góða heilsu, síggja gott út og fáa tíð til alt tað sum vit hava hug til, og eiga ella føla okkum noyddan til at gera. Men tað er sørindansimeg ikki bara so sum so, at finna uppá sunnan-bíligan-skjótan døgverðamat. Sjálvt um eg lesi nógvar, ræðuliga nógvar, uppskriftir, standi eg javnan og veit ikki hvat eg skal finna uppá til døgverða. Onkuntíð finni eg uppá okkurt sum eg hugsi, at hetta má eg minnast til. Men næstu ferð eg standi og veit ikki hvat eg nú skal finna uppá, er tað farið í gloymibókina . Tað ber ikki til at eta karrybollar ella spagetti við kjøtsós fleiri ferðir um vikuna.

Men dagarnir við góðum hugflogi koma av og á og her er eitt sunt-bíligt-skjótt úrslit, sum var væl móttikið av ungum sum eldri.

700 -800 gram hakkað oksakjøt

2 miðal leykir

2 fed hvítleyk (evt.)

2 lítil egg

3 spsk hveitimjøl

2 dl. mjólk

1½ tsk salt

½ tsk timian

½ tsk salvie

pipar 

Brúka tað grønmeti tú eigur inni saman við 2 fedum av hvítleyki. Eg brúkti

1 purra

2 piparfruktir

3 stórar gularøtir

ein rest av soppum, uml. 150 gram.

Man kann eisini brúka leyk, brokkoli, blomkál, squash, kál, blaðsellarí, røtir og annað sum tú hevur hug til.

Koyr alt til farsbreyði í eina hvirlu og lat hana koyra til farsið er koyrt væl saman. Stoyt í eitt eldfast fat ella eina lítla steikisúgv og forma til eitt breyð. Sker grønmeti í líka stórar bitar, karva hvítleykin smátt og steik eina lítla løtu í 2 spsk olivenolju. Salta og legg tað rundan um farsbreyðið. Dekka fatið til við staniol ella einum loki. Baka í 185 gradir hitaluft í 30 minuttir. Hav eplir afturvið.

Vælgagnist.

Kalvafiskur í mayonaise

Retro er in og hetta er retro so tað baskar, ein travari sum ikki kann leggjast niður. Ólavsøkuaftan verða stórar portiónir av kalvafiski í mayonaise framleiddar, við sveittabroti og stórari gleði, til náttverðan um kvøldið. Síðan eta ólavsøkugestirnar tað til morgunmatar (um tey eru vakin), á middegi, seinnapartin, um kvøldið og um náttina. 30. juli verða seinastu restirnar pakkaðar í plastíløt, til gestirnar at hava heim við aftur. Nú var ein 30 ára føðingardagur í familjuni og boð vóru aftur send eftir kalvanum.

Hetta er retro og skal pyntast sum alt varð pyntað í 70'unum. Totalt yvirdimensionerað og við nógvari dressing. Eingin minimalisma her, takk! Nú verður tað ofta kallað kalvasalat, men tað er altso ikki tað sama. Kalvasalat er sjálvsagt rættari málsliga. Samanborið við annan fisk, hevði kalvafiskur verið seiðafiskur ella laksafiskur. Men tað er so keðiligt altíð at vera politisk korrekt. Við síni søgu á túsundtals veistluborðum, haldi eg fast í at kalvafiskur í mayonaise er eitt mentanarfenomen og hevur listarligan rætt til sítt navn.

Til eitt stórt fat

500 - 600 gram av kókaðum kalva
salt, sukur og edik til soðið
300 gram rækir
5 harðkókaði egg
2-3 tomatir
½ agurk
1 sitrón
svart ella reytt kaviar (tað er altso ikki ekta, bara litaði rogn)
karsi

Dressing:
250 gram mayonaise
7,5 dl (3 íløt) súrrómi 18% (brúka tann frá MBM, hann er nógv tann besti)
1 spsk dijon sinnopur
½ tsk sukur
1 tsk sitrónsaft
salt


Kókað kalvan í 10 minuttir í góðari tíð. Koyr salt, sukur og edik í soðið, uml ein spsk av hvørjum. Lat kalvan kólna í soðnum. Rør dressingina saman. Sker egg og tomatir í bátar, agurkina í flísar og sitrónina í flísar ella bátar. Lat rækjurnar dryppa væl av í einum dørslagi.

Mjølva kalvan millum fingrarnar, so hann verður lættari. Lat hann endiliga ikki verða í ov stórum bitum, tí so verður hann ov tungur. Stoyt fyrst helvtina av dressingini út yvir og trýst við eini skeið smá holt niður í so dressing og fiskur blandast eitt sindur. Dekka síðan við restini av dressingini. Pynta við rækjum, egg, tomat, agurk, sitrón, kaviar og karsi. Og dámar tær ikki kaviar, so letur tú bara vera við at brúka tað. Brúka hugflogið og pynta, men pynta tætt, eingin plettur av dressing skal vera berur.

Vælgagnist.

Salat í februar

Eg havi í áravís roynt at fáa okkurt gott burturúr rósinkáli, men hvørja ferð er tað endað við onkrum, sum fær meg at hugsa um røddina hjá Lauru Joensen, sum sigur: " Eg hati rósinkál!". Tað var røddin hjá eini fittari bamsu í eini teknirøð í SVF. Men ikki hesuferð.

Kál riggar væl til salatir, bara tað er skorið nóg tunt og tað er genialt saman við frískum kryddurtum. Ein fullkomiliga gloymd kryddurt er karsi, sum mest hevur verið brúkt til pynt. Men í eini vetrarsalat, dámar mær tað virkuliga væl. Breiðblaðað persillu fær man í Miklagarði og vónandi eisini skjótt í Keypsamtøkuni. Tað smakkar frískt og lætt og passar væl til nærum alt sum eitur salat.

Portiónin er stór, nokk ov stór til eina vanliga máltíð, men man kann altið goyma til dagin eftir ella bara gera hálva portión. Hesar nøgdir passa væl til, hvussu rávørurnar koma úr handlinum.

Ein bivirkningur er, at tað er nokkso sunt.

500 g frísk rósinkál
1 purra
200 gr. av fínum grønertrum (frystar)
1 pk breiðblaðað persilla, t.e. 2 nevar aftaná at stelkurin er kliptur av
1 - 2 bakkar av karsi. Brúka 2 um tú ikki fært persillu
1 granatepli
80 - 100 gr. av hessilnøtum

Dressing:
2 spsk olivenolja
3 spsk súreplaedik
salt

Rista hessilnøturnar á eini heitari turrari pannu, til tú luktar nøtaluktir. Hav ikki alt ov bráðan hita, tí tær brennast skjótt. Sker niðastu stammuna av  hvørjum rósinkáli sær og tak tey uttastu bløðini av. Hav tol, tað tekur eina løtu. Sker tey í heilt fínar strimlar. Her er ein hvirla ella onnur køksmaskina perfekt at nýta. Purran skal hava somu viðgerð. Um tú sker purruna hálvt ígjøgnum eftir longdini, fara ringarnir betri sundur. Tiðna ertrarnar í eini skál, við at stoyta kókandi vatn út yvur. Karva persilluna groft og klipp karsina av. Karva nøtirnar groft. Brót granatepli í pettir og skava kjarnirnar út. Rør olju, edik og salt saman. Blanda alt í eini stórari skál. Eg koyrdi helvtina av granateplinum og nøtunum omaná, tí tað sær betri út. Tað blandast allíkavæl tá man tekur burturúr.

Vælgagnist.

Ovnsteikt rótakips

Bakaðar rótfruktir er vorðið eitt stórt hitt. Tað skilji eg  væl tí tað smakkar væl og riggar til bæði fisk og kjøt. Tað hevur ein góðan søtleika í sær, uttan at tað verður ov nógv.Sum kips riggar tað væl einsamalt við eini góðari dressing afturvið. Næstan sum kips og mayo, bara nógv sunnari og lekkrari.

Ein vinkona hjá mær dugdi ikki at síggja, hvat var so fantastiskt í bakaðum rótfruktum. Hon segði, at hvørja ferð hon fær tað, heldur hon tað hava ein ávísan smakk av mold. Eg kann væl fylgja henni í hesum, tí rótfruktir - og serliga reyðrøtir - SKULU hava sýru í, tað kann vera sitrón, súr appelsin, súreplaedik ella annar edikur. Rótfruktir eru virkuliga lekkrar tá tær eru tilgjørdar rætt. Her royni eg eisini at supplera tað søta.



 - 4 - 6 stór epli (uml. 1 pr. persón)
 - 800 - 1000 gr. av rótfruktum - vel í     millum reyðrøtur, rótsellarí, pastinak, gularøtur, persillurøtur, mairøtir, tað sum tú eigur ella fært fatur á.
 - Saft av eini sitrón ella 2 - 2½ spsk frá fløsku
 - 2 spsk. olivenolja
 - 1 spsk honning
 - 1½ tsk salt, gjarna kryddsalt, men brúka so 2 tsk.







Flys epli og grønmeti og sker tað í stavar sum til kips. Tey skulu hava somu stødd. Legg í eina bakarovnsskuffu. Rør sitrón, olju, honning og salt saman og vend alt væl saman. Liturin í reyðrótum smittar illa, Um tú ikki vilt hava reyðar hendur í 2 dagar, er eitt gott hugskot at brúka eingangshanskar ella at koyra plaskikposar uppá hendurnar. Minnst til, hendurnar eru besta amboðið í køkinum, tað er eingin orsøk til at dálka eina skeið, tá tú hevur hendurnar.

Baka í ovninum við 185 hitastig í hitaluft í 45 minuttir. Men hygg at teimum av og á, tí ovnar eru ymiskir.

Vælgagnist.

Kardemummukaka

Soleiðis er ein rættur drekkamuður, ein dampandi heitur koppur av te og nýbakað kardemummukaka afturvið. Lukturin av kardemummu og nýbakaðari kaku, ein leygardag seinnapart, er rein nostalgi. Tryggleikin og hugnin saman við góðum fólki, meðan vit tosa um alt og einki.

Kært barn har mange navne og ymiskar uppskriftir. Rosinkaka, kardemummukaka - heima hjá okkum æt hon jólakaka. Eg havi roynt meg fram við ymiskum samansetingum og hetta er tann besta fyri meg. Hon er mjúk, søt og  heldur væl formin. Her er til 2 formar, tí ein kaka er altíð ov lítið.

250 gr. smør ella margarin
375 gr. sukur
500 gr. hveitimjøl
3 stór egg ella 4 smá
4 tsk bakipulvur
3 tsk malin kardemumma
1½ dl. mjólk
150 gr. rosinir

Rør smør ella margarin væl við sukrinum. rør eggini í, eitt í senn. Blanda mjøl, bakipulvur,kardemummu og rosinir saman og rør í deiggið saman við mjólkini.  Stoyt í 2 kakuformar, smurdar ella klæddar við bakipappíri. Kakurnar skulu bakast við 160 gradum hitaluft í 55 minuttir.

Vælgagnist

vetrarrullir

Hyllarnar í handlunum eru fyri tíðina á tremur við øllum møguligum lekrum vetrargrønmeti, sum er gott og frískt og ikki minst sunt og bíligt. Tað er absolut ikki nú man skal keypa grøna salat og bleytar og kámar tomatir. Goym salatina til í vár og vend eyguni at alskins káli og rótum og ikki minst purrum, sum eru fantastiskar fyri tíðina. Í dag er ein útgáva við asiatiskum íblástri á skránni. Her er til umleið 10 - 12 rullur, men tá man allíkavæl er í gongd, hevur tað einki uppá seg at gera dupulta portión og bjóða gestum. Veri ikki forskrekt av at tað skal kókast í olju, deiggið drekkur bara heilt lítið feitt í seg.

250 gr. hvítkál
250 gr. gularøtir
½ purra
1 piparfrukt
350 - 400 gr. av toski ella hýsu
2 fed hvítleyk
eitt sindur av rapsolju at steikja í
1 spsk karry
1 spsk sukur
1 spsk. súrepla edik
2 spsk soya
1 pk várrulludeiggj sum fæst í Miklagarði. Ella filodeiggj, sum má klippast í 4 partar
Olju at kóka í: ½ partur rapsolju og ½ partur vindrúukjarnuolju. Tú nýtist ikki koyra meira í grýtuna enn at rullan kann flóta.

Lat várrulludeiggi tiðna í posanum, annars tornar tað. Karva hvítleykin smátt og sker restina av grønmetinum í heilt tunnar strimlar, sum hava nøkurlunda somu stødd.. Purran verður skorin í helvt og síðan í strimlar eftir longdini. Sker fiskin í tunnar skrimlar eftir longdini.  Svitsa hvítleyk og karry stutt í eini steiki- ella wok grýty og koyr hvíttkál og gularøtur í grýtuna og steik við bráðum hita, meðan tú vendur og rørir í, til grønmeti fellur eit lítið sindur saman - bara eitt lítið sindur, tí har skal enn vera bit í. Koyr síðan purrur og piparfrukt í, steik í 1 - 2 minuttir, til man sær at tað er heitt. Rør sukur, soya og edik í og sløkk undir grýtuni.

So kemur rullingin.

Legg eitt ark á borðið so tað liggur skrátt, sum ein diamantur, og pensla ovasta kantin við vatni. Legg eina skeið av grønmeti á, men ansa eftir at væta ikki fylgir við, tí so skrædnar deiggi. Legg 1 - 2 strimlar av fiski omaná og rulla sum sæðst á myndini. Legg fyrst niðast kantin upp um fylluna. Folda síðurnar og rulla saman. Tá tú hevur roynt tær fyrstu tvær, rokni eg við at tað gongur sum eitt spæl.

Hita olju í eini grýtu og kóka til tær eru passaliga brúnar í uml. 4 - 6 minuttir. Lat ikki oljuna gerast ov heita - skrúva ikki plátuna heilt upp. Og so mást tú renna børn, hundar og ófriðalig vaksin út úr køkinum, meðan tú kókar. Heit olja er farlig!

Søt kilisós og soya smakka væl afturvið. Øl ella hvítvín riggar væl til. Vælgagnist.

Grovbreyð av ølandshveiti

At knoða eitt breyðdeiggj má ikki undirmetast, tað kann vera rein terapi. Við at elta, hála og knoða, kannst tú fáa allar frustratiónirnar út. Ella sum ein bleyt mýking.....her er eingin endi í associatiónunum. Og tað fantastiska er, at úrslitið er altíð eitt frískt vælluktandi breyð.


Hetta breyðið er gjørt av 2/3 fullkornsmjøli. Men tað kennist ikki soleiðis, tað er mjúkt og ikki serliga tungt. Tað er eitt virkuliga lekkurt gerandisbreyð sum heldur sær leingi. Nýbakað er tað broyski sum franskbreyð. Ølandshveiti gevur ein mjúkan søtan smakk.

Hevur tú eina stóra rørimaskinu, er hon perfekt til hetta endamálið. Tað má vera ein stór maskina, tí portiónin er so stór. Av tí at tað er so nógv groft mjøl í, má deiggið knoðast væl og leingi. Annars er bara at bretta up um armar og knoða.

1 l. lunkað vatn
2,5 dl. rein lættijogurt (eitt virkuliga gott jogurt, MBM eru nakrir knassar! )
25 gr. ger
1½ spsk. groft salt
2 spsk. honning
2 l. fullkorns ølandshveiti (tað fæst í Keypsamtøkuni)
1 - 1½ l. hveitimjøl

Upploys gerina í vatninum og rør alt uttan hveitimjøl í. Rør væl. Knoða nú hveitimjøli í so við og við. Mjøl er ymiskt, tí er tað ikki heilt vist, hvussu nógv hveitimjøl skal í. Deiggj skal heldur vera í vátara lagi enn í turrara lagi. Er tað ov turt, verður breyð tungt og keðiligt. Knoða á borðinum og stroy mjøl so við og við á borðið. Og blív við til tú heldur at tað er nóg seigt og elastiskt.

Lat deiggi ganga til tað er dupult so stórt. Tað kann gott taka nakrar tímar.

Ger til 2 breyð áleið til longdar sum ein bakipláta. Set á hvør sína bakiplátu og set tað aftur at ganga í uml. 1 tíma. Tað skal ganga seg munandi stórt. Tað gongur best har tað er heitt.

Baka við 180 stigum hitaluft í uml. 50 minuttir.

Vælgagnist.

Ríssalat við tun

Henda ríssalatin er ein gamal travari frá lestrartíðini, tá tun var modernað og fíggjarætlanin til SU. Nú eru hvít rís yt og brún rís in. Ella kanska eru tey eisini á veg út, tí nýggja norðurlendska matbylgjan sigur at vit skulu eta perlubygg og perluspelt. Eg loyvi mær at vera sein í upptrekkinum og nútíðargeri salatina við brúnum rísum og frystari dild.





3 dl brún rís (Naturris)
6 dl vatn
1 dós av tun í vatni
1 piparfrukt
1 miðal reyðleykur ella vanligur leykur
2½ dl fínar ertrar frystar
2 spsk av frystari dild
1 fed hvítleyk
1 stong blaðsellarí

3 spsk olivenolja
5 spsk sitrónsaft
1 tsk dijon sinnop
1 spsk honning
salt og pipar

Kóka rísini við salti í 35 minuttir og lat tey síðan standa í 5 - 10 minuttir undir loki. Rís halda serliga væl uppá hitan, tað skal smákóka, so skrúva heilt niður fyri plátuni. Sker piparfruktina og leyk í smáar bitar. Blaðsellarí skal flisast á uttarisíðuni, har tað hevur nógvar trevjar. Karva tað smátt. Pressa hvítleykin. Koyr ertrar og dild beinleiðis í rísi, so rísi kólnar og ertrarnar tiðna. Mjølva tunið smátt millum fingrarnar. Blanda alt saman tá rísi er lunkað. Rør dressingina saman og stoyt í beinanvegin.

Salatin hevur gott av at standa eina løtu og trekkja áðrenn hon verður serverað. Rugbreyð ella okkurt groft breyð riggar væl afturvið.

Vælgagnist

Sandavágsmakrónir

Kakurnar í Sandavági eru ikki at kimsa at. Har eru dekan-fari nógvar góðar uppskriftir í umferð. Sønderjysk kagebord - go home!

Hesar eru virkuliga góðar og eru altíð fyrst uppi.

5 eggjahvítar
300 gr. flormelis
200 gr. kokos
500 g. marcipan
200 g. myrk chokolada (COOP, sum fæst í Keypsamtøkuni, hevur nakrar myrkar 72% kakao. Tær eru bíligar og sera góðar. Lættar at smelta.)

Píska hvítarnar stívar. Píska flormelis í í smáum. Rív marcipan groft og vend marcipan og kokos í. Eg brúkti ein sproytiposa við stórari rundari tyllu at seta tær á plátuna. Spoytiposanir frá Tubbeware eru virkuliga góðir og lættir at hava við at gera, tí teir eru stórir og man skrúvar tylluna á uttan í frá. Tú kannst sjálvsagt eisini seta tær á bakiplátu við teskeið. Bakimáttir, sum kunnu brúkast umaftur, er nógv best í hesum samanhanginum. Marengs hevur ein tendens til at klistra fast í vanligt bakipappír, men ikki í bakimáttirnar.

Baka í 15 minuttir við 140 gradir hitaluft.

Lat tær kólna á plátuni.

Dyppa smákakurnar í smeltaðari chokoladu tá tær eru kaldar. Eg plagi at smelta chokoladu í mikroovni. Brót hana í smá petti og tendra til maximum styrki í 30 sekund í senn í fyrstuni og síðan í 15 sekund í senn. Rør væl ímillum. Tá chokoladan er hálvsmeltað, skalt tú røra væl og vita um ikki restin smeltar, meðan tú rørir. Ansa eftir, at chokoladan ikki verður ov heit, tí so spillist hon.

Vælgagnist

Suppa til nógv

Hesar myrku køldu mánaðarnar, er gott at síggja fólk, sjálvt um orkan til gestaboð ikki er tann mesta. Ein góð heit suppa við nógvari fyllu er væl hóskandi og ikki óyvirkomilig at gera, tá tú fært nógvar gestir.

Henda portiónin var ríkiligt til 20 fólk og nokk til døgverða dagin eftir. Tú skalt brúka eina 15 liturs grýtu og eina minni til at kóka pasta í

5 - 6 stórar leykir
6 - 7 fed hvítleyk
2 kg gularøtir
2/3 blaðsellarí
750 g til 1 kg fínar ertrar
½ - 1 kg pasta (smag og behag)
450 - 500 gr. bacon (3 pakkar av teimum í bitum)
eitt sindur av olivenolju at steika í
2 ds. kidneybønir, gjarna í kilisós
2 dósir á 140 gr. tomatkonsentrat
1 spsk timian
2 spsk sukur
2 spsk súreplaedik
8 litur suppu (eg brúkti klar boullion 16 terningar)

Byrja við at skera og karva alt sum karvast kann. Leykir groft, hvítleyk fínt, gularøtir í flísar, blaðsellarí í tunnar flísar, bacon í smáar bitar. Kóka pasta so tað er næstan la dente. Fyri at stytta um tíðina kannst tú kóka pasta fyrst og síðan seta vatn útá í grýtuni, so verður skjótari at kóka suppuna  upp.

Svitsa bacon í olivenolju. Tak tað upp við eini sóspón og svitsa alt grønmeti, uttan ertar, til leykurin sær klárur út. Koyr meira olivenolju í, um tað er neyðugt. Koyr tomatkonsentrat í og lat tað svitsa við eina lítla løtu. Stoyt suppu í ella vatn og terningar. Tá tað er komið uppá kók, skulu baconbitarnir í aftur saman við timan og lat tað kóka í max 10 minuttir. Fylg við hvussu gularøturnar skikka sær, tær mugu endiliga ikki gerast ov bleytar, men hava bit í. Koyr kidneybønir við vætu í , kóka upp og sløkk. Lat sukur, edik, frystar ertar og pasta í, legg lokið á og lat tað standa til tað er klárt at eta. Smakka til. Grýtan er so stór, at hon kólnar ikki í bræði.

Hav heimabakað breyð afturvið.

Vælgagnist.